بررسی الگوی انتقال قیمت محصول پنبه از تولیدکننده به عمده فروشی (مطالعه موردی استان گلستان)

یکی از مسائل مهمی که رفاه تولیدکنندگان، عوامل بازاریابی و مصرف کنندگان یک کالا را تحت تاثیر قرار می دهد، اثر پذیری قیمت در یک سطح بازار نسبت به تغییرات قیمت در سطوح دیگر بازار( چگونگی انتقال قیمت) آن کالا است. نحوه انتقال قیمت در سطوح مختلف بازار، چگونگی فعالیت نیروهای تاثیرگذار در بازار را نمایان می کند. این اهمیت زمانی روشن تر می شود که اثر افزایش یا کاهش قیمت تولیدکننده بر قیمت مصرف کننده به صورت نامتقارن در بازار واقع شود. پنبه از محصولات گرانبها و پرارزشی است که از نظر اقتصادی موقعیت خاصی در جهان امروزی به دست آورده است تا جایی که به آن "طلای سفید" نام نهاده اند . این محصول از مهمترین مواد اولیه صنایع نساجی، پوشاک ،روغن نباتی و فرش کشور محسوب شده و لذا زراعت، تولید و تجارت آن از اهمیت خاصی در اقتصاد کشور برخوردار است. در مطالعه حاضر با استفاده از آمار سالانه قیمت پنبه و به کارگیری الگوی تصحیح خطا، نحوه انتقال قیمت پنبه از تولید کننده به عمده فروشی و بالعکس در سالهای 1353 تا 1389 در استان گلستان به عنوان یکی از تولیدکنندگان عمده پنبه کشور بررسی گردید. نتایج نشان داد انتقال قیمت در این سطوح نامتقارن است. آزمون علیت گرنجر علیت دوطرفه ای را بین سطوح تولیدکننده و عمده فروشی نشان داد. کشش های انتقال قیمت در الگوی انتقال قیمت از سرمزرعه به عمده فروشی نشان می دهند که افزایش های قیمت پنبه از سطح تولیدکننده با سرعت بیشتری به سطح عمده فروشی منتقل می شوند اما کاهش های قیمت، به کندی به سطح دیگر بازار انتقال می یابند و این در حالی است که کشش های انتقال قیمت در الگوی انتقال قیمت از عمده فروشی به سرمزرعه حاکی از این است که کاهش های قیمت در عمده فروشی سریعتر و کاملتر به سطح تولید کننده منتقل می شوند. در نتیجه عدم تقارن در انتقال قیمت در بازار پنبه تولیدکنندگان قیمتی کمتر از قیمت تمام شده و مصرف کنندگان قیمتی بیشتر از قیمت تمام شده می پردازند و صنایع فرآوری بازار این کالا از نوسانات قیمت سود کسب می کنند.